Nhiều nghiên cứu gần đây đã cho thấy Việt Nam đang được hưởng lợi từ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung. Tuy nhiên một số chuyên gia cũng đưa ra các cảnh báo rủi ro đối với một số ngành hàng xuất khẩu của Việt Nam, bao gồm ngành gỗ, về các gian lận thương mại, xuất xứ hàng hóa có nguồn gốc từ Trung Quốc được xuất khẩu vào thị trường Mỹ qua con đường Việt Nam. Để giảm thiểu các rủi ro này, Chính phủ Việt Nam đã đưa ra một số cơ chế và chính sách, cũng như củng cố các hoạt động kiểm tra giám sát. Ví dụ, đầu tháng 7 vừa qua Thủ tướng phê duyệt đề án Tăng cường quản lý nhà nước về chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại và gian lận xuất xứ. Đối với mặt hàng gỗ, Thủ tướng giao các bộ tăng cường công tác kiểm tra, quản lý, đặc biệt với nhóm mặt hàng gỗ dán (HS 4412)  được nhập khẩu từ Trung Quốc vào Việt Nam. Thủ tướng cũng yêu cầu các cơ quan chức năng xem xét các dự án đầu tư mới vào ngành. Các cơ quan quản lý Việt Nam đang thực hiện các biện pháp kiểm tra chặt chẽ với các cơ sở sản xuất, xuất khẩu gỗ dán từ Việt Nam sang Mỹ và các công ty nhập khẩu gỗ dán từ Trung Quốc, với một số bằng chứng về lợi dụng xuất xứ hàng hóa (C/O) đã được phát hiện.

Trong thời gian gần đây ngành công nghiệp gỗ dán của Việt Nam có sự tăng trưởng mạnh mẽ cả về năng lực sản xuất nội địa, mở rộng xuất khẩu và nhập khẩu. Theo con số thống kê chưa đầy đủcủa Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, hiện có 45 doanh nghiệp sản xuất gỗ dán, với công suất thiết kế trên 1,4 triệu m3 sản phẩm/năm. Các nhà máy mới thành lập tăng nhanh kể từ cuối 2018. Về xuất khẩu, năm 2018 Việt Nam xuất trên 1,9 triệu m3 sản phẩm, đạt gần 649 triệu USD, tăng 1,6 lần về lượng và gần 1,8 lần về giá trị so với năm 2017. Xuất khẩu mặt hàng này trong năm tháng đầu 2019 tiếp tục gia tăng. Nhập khẩu cũng được mở rộng nhanh, với 0,45 triệu m3 và 195,1 triệu USD kim ngạch năm 2018, tăng nhanh từ 0,38 triệu m3 và 167 triệu USD năm 2017.

Ngành mở rộng trên cả về sản xuất trong nước, xuất khẩu và nhập khẩu trong khi tiêu thụ nội địa loại mặt hàng này không có tín hiệu về tăng đột biến làm phát sinh những quan ngại về gian lận thương mại, là hệ quả của cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung. Các con số sau đây làm tạo cơ sở cho việc hình thành các quan ngại này:

• Xuất khẩu gỗ dán từ Việt Nam vào Mỹ tăng rất nhanh, từ khoảng 56.700 m3 (51,3 triệu USD) năm 2017 lên 321.000 m3 (gần 190 triệu USD) năm 2018. Trong 1 năm, lượng xuất tăng 5,7 lần, kim ngạch xuất tăng 3,7 lần. Xuất khẩu tiếp tục tăng trong các tháng đầu 2019.
• Nhập khẩu gỗ dán từ Trung Quốc vào Việt Nam tăng từ khoảng 326.000 m3 năm 2017 lên gần 409.000 m3 năm 2018.
• Sản xuất gỗ dán tại Việt Nam cũng mở rộng, với số nhà máy mới tăng nhanh.

Xuất khẩu gỗ dán từ Việt Nam vào Mỹ tăng nhanh trong bối cảnh cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đã nhận được sự quan tâm của Chính phủ Mỹ. Nếu việc mở rộng là do gian lận thương mại thì đây là rủi ro không chỉ đối với mặt hàng này mà còn cho cả ngành gỗ Việt Nam nếu Chính phủ Mỹ áp thuế đối với mặt hàng này trong tương lai.

Để biết thông tin chi tiết của báo cáo, vui lòng tải toàn văn báo cáo tại đây

Vui lòng trích dẫn nguồn đầy đủ khi sử dụng thông tin trong báo cáo

Gỗ Việt