Hoa Kỳ thị trường quan trọng nhất của gỗ Việt

Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu quan trọng nhất của ngành gỗ Việt Nam. Năm 2024 kim ngạch xuất khẩu của ngành từ thị trường này đạt khoảng 9 tỷ USD, chiếm trên 50% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả ngành. Đây cũng là một trong những thị trường quan trọng của Việt Nam về cung gỗ nguyên liệu đầu vào.

Theo đó, năm 2024 Việt Nam nhập khẩu trên 303.000 m3 gỗ tròn và 429.000 m3 gỗ xẻ từ Hoa Kỳ với giá trị kim ngạch trên 300 triệu USD. Quy mô của thị trường cả về khía cạnh Việt Nam xuất khẩu sản phẩm gỗ sang Hoa Kỳ và nhập khẩu nguyên liệu gỗ từ thị trường này có xu mở rộng.

Tuy nhiên, thương mại các mặt hàng gỗ giữa hai quốc gia đang tiềm ẩn một số bất ổn do Chính phủ Hoa Kỳ đang cân nhắc việc áp dụng mức thuế đối ứng 46% đối với các mặt hàng nhập khẩu vào Hoa Kỳ, trong đó có mặt hàng gỗ.

Đồng thời, hầu hết các mặt hàng gỗ có giá trị kim ngạch xuất khẩu cao hiện Việt Nam đang xuất khẩu vào thị trường này đều đang bị Chính phủ Hoa Kỳ điều tra theo Điều 232 của Đạo luật mở rộng thương mại của Chính phủ Hoa Kỳ.

Gần đây nhất là vào ngày 22/5 vừa qua Liên minh Công bằng thương mại về Gỗ dán cứng của Hoa Kỳ đã đệ đơn khởi kiện các doanh nghiệp sản xuất của Việt Nam, Trung Quốc và Indonesia, trong đó đưa ra cáo buộc rằng các sản phẩm gỗ dán của Việt Nam nhận được trợ cấp từ chính phủ Việt Nam trước khi xuất khẩu vào Hoa Kỳ và được bán với mức giá dưới giá thành và điều này làm tổn hại tới các doanh nghiệp sản xuất tại Hoa Kỳ. Tất cả các yếu tố này hiện đang tác động không nhỏ tới tâm lý và hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp sản xuất trong ngành.

Chính phủ Việt Nam đang nỗ lực đàm phán với Chính phủ Hoa Kỳ về các mức thuế đối với hàng hóa nhập khẩu vào thị trường này. Các Hiệp hội và doanh nghiệp trong các ngành hàng cũng có những động thái tương tự. Nỗ lực từ Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp ngành gỗ Việt Nam là một trong những biện pháp quan trọng nhằm thúc đẩy thương mại thương mại bền vững, đem lại lợi ích cho cả hai quốc gia.

Doanh nghiệp gỗ có thể chịu thuế kép từ Hoa Kỳ cuối 2025

Tại Tọa đàm, lãnh đạo Cục Lâm nghiệp – Kiểm lâm cập nhật kết quả chuyến công tác Hoa Kỳ của Bộ Nông nghiệp và Mội trường, các Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam; lãnh đạo Hiệp hội Đồ gỗ Quốc tế Hoa Kỳ chia sẻ các thông tin cập nhật và khuyến nghị đối với doanh nghiệp Việt về Thuế đối ứng; Điều tra an ninh quốc gia theo Mục 232 về nhập khẩu gỗ tròn, gỗ xẻ và các sản phẩm phái sinh, Điều tra chống bán phá, chống trợ cấp với gỗ và sản phẩm gỗ Việt Nam; lãnh đạo Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam cập nhật thông tin về Thương mại gỗ Việt Nam – Hoa Kỳ trước thách thức thuế đối ứng, các rào cản phòng vệ thương mại và yêu cầu đảm bảo tính bền vững; Nhóm nghiên cứu của các Hiệp hội Gỗ và Forest Trends có bài chia sẻ cập nhật thông tin về Thương mại gỗ và sản phẩm gỗ giữa Việt Nam – Hoa Kỳ: Định vị một số rủi ro trong luồng cung từ Trung Quốc; Vai trò của hợp tác quốc tế trong việc giảm rủi ro về thương mại cho các doanh nghiệp xuất khẩu và phát triển bền vững ngành.

        Bà Ashley Amidon, Giám đốc điều hành Hiệp hội Sản phẩm gỗ Quốc tế Hoa Kỳ (IWPA) chia sẻ tại Tọa đàm

Bà Ashley Amidon, Giám đốc điều hành Hiệp hội Sản phẩm gỗ Quốc tế Hoa Kỳ (IWPA) cho hay, có 3 nhóm biện pháp chính có thể được áp dụng gồm: thuế quan đối ứng, điều tra an ninh quốc gia theo Mục 232 và thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp (AD/CVD) đối với mặt hàng ván ép.

Với thuế đối ứng, ngày 2/4, chính quyền Hoa Kỳ đã công bố mức thuế phổ quát 10% trên diện rộng, kèm mức thuế bổ sung riêng cho từng quốc gia. Riêng Việt Nam, mức thuế bổ sung được công bố là 46%, nhưng đang được tạm hoãn đến ngày 9/7.

Cơ sở áp thuế là Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA), nhưng hiện biện pháp này bị đình chỉ thi hành theo phán quyết của Tòa án Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ. Vụ việc đang được kháng cáo lên Tòa Phúc thẩm Liên bang và có thể tiếp tục được đưa lên Tòa án Tối cao nếu cần thiết.

IWPA cho biết, các mặt hàng đang trong diện điều tra theo Mục 232 không chịu ảnh hưởng từ chính sách thuế bổ sung nêu trên. Theo Đạo luật Mở rộng Thương mại năm 1962, Mục 232 cho phép Tổng thống Hoa Kỳ áp đặt hạn ngạch hoặc thuế nhập khẩu nếu hàng hóa bị xác định ảnh hưởng đến an ninh quốc gia.

Ngày 10/3, Hoa Kỳ khởi xướng điều tra đối với mặt hàng gỗ và gỗ xẻ theo Mục 232. Thời gian điều tra theo quy định có thể kéo dài tối đa 390 ngày. Tuy nhiên, IWPA cho rằng tiến trình này có thể được rút ngắn và nhiều khả năng sẽ chuyển sang giai đoạn kết luận trong thời gian tới. Phạm vi áp thuế có thể được điều chỉnh tùy theo kết quả điều tra.

Ngoài 2 biện pháp nêu trên, ngày 22/5, Liên minh Thương mại Công bằng trong ngành ván ép cứng của Hoa Kỳ đã đệ đơn kiến nghị yêu cầu áp dụng các mức thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp với các nhà sản xuất đến từ Trung Quốc, Indonesia và Việt Nam.

Theo đơn kiến nghị, các doanh nghiệp bị cáo buộc đã nhận trợ cấp không công bằng và bán sản phẩm dưới giá trị thị trường, gây ảnh hưởng tới ngành sản xuất trong nước. Mức thuế trừng phạt được đề xuất là: Trung Quốc 474,2%; Indonesia 202,8%; và Việt Nam lên tới 133,72%. Các mức thuế sơ bộ có thể được áp dụng từ quý IV/2025 nếu quy trình điều tra tiến triển đúng lộ trình.

IWPA lưu ý doanh nghiệp Việt Nam theo dõi sát Đơn đăng ký mức thuế riêng biệt (SRA) do Bộ Thương mại Hoa Kỳ phát hành, dự kiến vào cuối tháng 7 hoặc đầu tháng 8. Việc phản hồi đúng hạn có thể ảnh hưởng đến mức thuế cuối cùng được áp dụng.

Ngoài IEEPA, IWPA cũng nêu khả năng chính quyền Hoa Kỳ có thể viện dẫn Mục 122 nếu Tòa án không chấp thuận áp dụng IEEPA. Mục 122 cho phép Tổng thống áp dụng mức thuế tối đa 15% trong vòng 150 ngày và chỉ có thể gia hạn khi được Quốc hội chấp thuận.

                                                  Các đại biểu tham dự Tọa đàm trực tiếp

Yếu tố mà cơ quan chức năng Hoa Kỳ quan tâm là nguồn gốc của gỗ

Trả lời các câu hỏi từ các hiệp hội, doanh nghiệp gỗ Việt Nam tại Tọa đàm liên quan đến thương mại gỗ Việt Nam – Hoa Kỳ, bà Ashley nhấn mạnh, yếu tố đầu tiên mà cơ quan chức năng Hoa Kỳ quan tâm là nguồn gốc của gỗ, liệu có đến từ ngoài lãnh thổ Hoa Kỳ hay không. Việc gỗ có chứng chỉ hay không chỉ là yếu tố thứ cấp, trong khi tính minh bạch về nguồn nguyên liệu được coi là bắt buộc.

Theo bà, người tiêu dùng Hoa Kỳ không đặt nặng vấn đề sản phẩm được làm từ gỗ có xuất xứ tại Hoa Kỳ hay quốc gia khác, mà chủ yếu quan tâm đến yếu tố giá cả cạnh tranh.

Liên quan tới điều tra theo Mục 232, một trong những công cụ kiểm soát nhập khẩu nhằm bảo vệ an ninh quốc gia, bà Ashley cho biết danh sách mặt hàng đang được xem xét khá rộng, bao gồm cả tủ gỗ và đồ nội thất. Tuy nhiên, quyết định cuối cùng về áp dụng biện pháp phòng vệ vẫn chưa được đưa ra.

Bà cho rằng các mức thuế quan hiện nay đang ảnh hưởng đến doanh nghiệp toàn cầu, không riêng gì Việt Nam. Trong bối cảnh này, bà kêu gọi các doanh nghiệp cần tăng cường hợp tác, chia sẻ thông tin với nhau để củng cố sự hiểu biết và chủ động ứng phó rủi ro. "Mức thuế đối ứng 46% mà Hoa Kỳ đang xem xét đối với Việt Nam là rất cao", bà nói.

Cùng quan điểm, ông Joe O’Donnell, Giám đốc phụ trách Chính phủ và Quan hệ công chúng Hiệp hội Sản phẩm gỗ Quốc tế Hoa Kỳ (IWPA)  nhận định, nếu doanh nghiệp Việt Nam có thể nhập khẩu gỗ cứng từ Hoa Kỳ, đây sẽ là một lợi thế trong hồ sơ xuất xứ. Ông đồng thời nhấn mạnh, doanh nghiệp Việt cần chủ động cung cấp thông tin cho người tiêu dùng Hoa Kỳ để gia tăng niềm tin và bảo vệ thị phần.

IWPA khẳng định sẽ tiếp tục theo dõi diễn biến chính sách, đồng thời hỗ trợ các bên liên quan, trong đó có doanh nghiệp Việt Nam, trong việc thích ứng với các yêu cầu thương mại từ phía Hoa Kỳ.

Trực tiếp theo đoàn công tác của Bộ trưởng Đỗ Đức Duy sang Hoa Kỳ hồi đầu tháng 6/2025, ông Phùng Quốc Mẫn, Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP. Hồ Chí Minh đánh giá cao vai trò của IWPA trong thúc đẩy hợp tác giữa Việt Nam và Hoa Kỳ nhằm phát triển chuỗi cung ứng gỗ minh bạch và bền vững.

Ông cũng cho rằng, việc chủ động tham gia vào các chương trình đào tạo, hội thảo do IWPA tổ chức sẽ giúp doanh nghiệp Việt tiếp cận nhanh hơn các tiêu chuẩn quốc tế. Đây là nền tảng để Việt Nam tăng cường xuất khẩu sản phẩm gỗ chế biến giá trị cao, đồng thời giảm thiểu rủi ro từ biện pháp điều tra thương mại hoặc thuế quan.

Gỗ Việt