Phòng trưng bày nghệ thuật nguyên mẫu, với những bức tường trắng vuông vắn thường mang lại cảm giác trang trọng hơn là hòa nhập và mang tính văn hóa. Đây chính xác là loại trải nghiệm mà chủ phòng trưng bày nổi tiếng James Makin muốn tránh khi mở không gian triển lãm mới của mình tại Phố Islington ở Collingwood, Melbourne. Ông yêu cầu kiến trúc sư Tristan Wong tạo ra một không gian thách thức sự nghiêm túc và lạnh lẽo của các phòng trưng bày. Makin muốn mang đến cho khách hàng cơ hội tìm hiểu và khám phá nghệ thuật trong một môi trường vừa thân thiện vừa hấp dẫn.

Thiết kế của Wong là sự đối lập với các quy ước của phòng trưng bày nghệ thuật, ông sử dụng gỗ đen và uốn cong để tạo ra một không gian ấn tượng, có kết cấu và xúc giác. Khi bước vào, qua cánh cửa trượt bằng gỗ cứng nhuộm đen, du khách sẽ được dẫn qua một bức tường gỗ cong cao 4,5 mét thu hẹp ở cuối để mở ra cái nhìn thoáng qua về các tác phẩm nghệ thuật bên trong. Các hốc và góc nhỏ chứa một số tác phẩm tạo điều kiện cho du khách khám phá dần dần không gian chính phía sau phòng trưng bày.

Gỗ được lựa chọn cho dự án là gỗ tần bì Hoa Kỳ biến tính nhiệt (CAMBIA), được nhuộm màu đen và chải bằng dây để làm nổi bật vân gỗ đặc biệt. CAMBIA được lựa chọn vì tính ổn định, chất lượng thẩm mỹ và tính bền vững cao. Như Wong giải thích, "Anh trai của James, Hugh là một nhà thiết kế và sản xuất đồ nội thất có uy tín, người có kinh nghiệm về các loại gỗ biến tính nhiệt. Sau khi thảo luận với anh ấy, chúng tôi đã chọn CAMBIA. Chúng tôi muốn loại gỗ có thớ chắc chắn, phù hợp với các mục tiêu bền vững của chúng tôi cho dự án và quan trọng là nó sẽ ổn định về mặt kích thước theo thời gian”.

Độ ổn định của CAMBIA là một yếu tố quan trọng cần cân nhắc vì các tác phẩm nghệ thuật đôi khi sẽ được treo trực tiếp trên tường gỗ. Để tạo điều kiện thuận lợi cho việc này mà không làm hỏng gỗ, các tấm ván đã được lắp đặt các khe hở bóng mờ 4mm. Điều này cho phép vít có thể chèn vào giữa các tấm mà không gây hư hại. Wong lưu ý: "Bằng cách này, vít sẽ đi vào phần phía sau và không có lỗ nào có thể nhìn thấy được. Nó cũng tạo ra tính thẩm mỹ với ba chiều rộng khác nhau của các tấm gỗ có đường bóng giữa".

Một yếu tố quan trọng khác trong việc lựa chọn vật liệu là tính sinh học của gỗ. Wong nói: "Gỗ là vật liệu chúng tôi sử dụng để mang lại trải nghiệm về mặt thẩm mỹ, có phản ứng thư giãn đối với các vật liệu tự nhiên bao gồm cả gỗ". Sự ấm áp và đặc tính của gỗ tần bì Hoa Kỳ biến tính nhiệt được chải bằng dây, ngay cả khi nhuộm màu đen, tạo ra sự phong phú về cảm giác, tương phản với các bức tường trưng bày màu trắng tiêu chuẩn. Vân gỗ được khuếch đại gần như tạo thành hiệu ứng địa hình.

Tính bền vững cũng được đặt lên hàng đầu khi Wong tìm cách giữ lại và tái sử dụng các yếu tố của nhà kho hiện có. Mái tôn mờ cũ được lót lại bên trong để đón ánh sáng tự nhiên khuếch tán, nghĩa là hầu như không cần ánh sáng nhân tạo vào ban ngày. Đèn LED năng lượng thấp cung cấp ánh sáng bổ sung khi cần thiết.

Ngoài những lựa chọn vật liệu tinh tế, Wong đã tái cấu trúc bố cục phòng trưng bày mang tính điển hình để tăng cường các khía cạnh xã hội của việc thưởng thức nghệ thuật. Quầy tiếp tân quá khổ biến thành khu vực quầy bar, trong khi một phòng quan sát được giấu kín, có lối vào thông qua một cánh cửa xoay khổng lồ, tạo ra một không gian yên tĩnh để suy ngẫm. Như Wong giải thích, "Thường có những khía cạnh của một phòng trưng bày bị bỏ lại ở cuối và dồn vào một góc…phòng tắm, lễ tân, quầy bar, khu vực chuẩn bị, phòng xem, kho chứa đồ. Chúng tôi muốn suy nghĩ lại về điều đó và thực sự đã mang rất nhiều thứ ra phía trước. Tất cả đều được gói gọn trong bức tường gỗ đen cao chính đó, thách thức không chỉ là trải nghiệm thị giác mà còn cả bố cục chương trình."

Kết quả là một phòng trưng bày mang lại cảm giác thân thiện và hòa nhập, lôi kéo du khách tham gia vào nghệ thuật theo cách đa giác quan. Wong nói: “Chúng tôi muốn cấu trúc các không gian sao cho chúng tồn tại lâu dài và thú vị ngay cả khi không có người ở”. Bức tường CAMBIA cong và các chi tiết mộc tích hợp tạo ra trải nghiệm không gian năng động, buộc du khách phải khám phá những không gian có kết cấu, thủ công và khám phá nghệ thuật một cách cá nhân và nhàn nhã.

 Phòng trưng bày James Makin cung cấp một mô hình hấp dẫn cho việc tái định hình trải nghiệm phòng trưng bày nghệ thuật. Thông qua việc sử dụng các vật liệu độc đáo như tần bì Hoa Kỳ biến tính nhiệt và việc định hình lại cách bố trí phòng trưng bày điển hình, Wong đã tạo ra một không gian thách thức các quy ước và mời gọi sự tương tác.

Gỗ Việt - Số 168