Những tòa nhà chọc trời hoàn toàn xây dựng bằng gỗ, với thiết kế nội thất cũng sử dụng gỗ làm vật liệu chính là xu hướng tất yếu của thế kỉ 21. Đó là một trong những khẳng định tại Hội thảo Sử dụng gỗ bền vững và hợp pháp trong các công trình kiến trúc, do đó Trung tâm Giáo dục và Phát triển (CED) phối hợp với Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội tổ chức, diễn ra vào giữa tháng 1 vừa qua.

Ông Nguyễn Chánh Phương- Phó Tổng giám đốc Công ty AA- chia sẻ, thách thức trong việc sử dụng nguyên liệu gỗ chính là về mặt kết cấu, bên cạnh đó, tập quán sử dụng của các chủ đầu tư, các chủ nhà và cả bài toán kinh tế nữa. Các chủ đầu tư có dám mạo hiểm để sử dụng nguồn nguyên liệu gỗ trong xây dựng và kiến trúc không. Tại TP Hồ Chí Minh đang có dự án sử dụng gỗ của Phúc Khang do kiến trúc sư Võ Trọng Nghĩa thiết kế sử dụng kết cấu gỗ do nhà thầu của Nhật Bản cung cấp. Tuy nhiên, Việt Nam đi sau về mặt kỹ thuật rất nhiều, do đó, rất khó có thể cạnh tranh được với các nước như Thụy Sỹ, Đức, Mỹ khi họ làm tại chỗ và bán tại thị trường của mình. Do đó, việc Việt Nam xuất khẩu các sản phẩm này đi các thị trường cũng là vấn đề khó. Ông Phương cũng đặt vấn đề, sản xuất có thể mua công nghệ về làm được nhưng nguyên liệu liệu có đáp ứng được không? Thứ hai, về mặt thị trường, liệu có chủ đầu tư nào làm số nhiều thay vì mô hình làm trình diễn hay không? Chúng ta sau khi chứng minh được về mặt cơ lý, thời tiết… thì đưa vào tiêu chuẩn trong ngành xây dựng như thế nào? Công việc này còn khá dài. Và ngày hôm nay là bắt đầu cho những câu chuyện như vậy.

Ông Lương Quang Hùng, chuyên gia Lâm nghiệp và Cung ứng gỗ tập đoàn IKEA tại Việt Nam cho biết, công ty này đã chuyển sang xu hướng mới là kinh doanh tuần hoàn với 8 nguyên tắc cốt lõi, thiết kế, tiêu chuẩn hóa, thiết kế và sử dụng sản phẩm tái chế. Tức là nếu một sản phẩm không sử dụng và loại bỏ thì chuyển sang tái sử dụng, nếu tái sử dụng không được thì sửa chữa và bán lại cho khách hàng, nếu không sửa được thì tháo rời sản phẩm để tái sử dụng, nếu không thể dùng được nữa thì sẽ tái chế để tạo ra sản phẩm mới. Ông Hùng khẳng định, xu hướng kinh doanh tuần hoàn phù hợp với xu thế hiện tại, khi chúng ta muốn bảo vệ rừng nhiều hơn, và nó càng thúc đẩy phát triển bền vững để chống suy thoái rừng. Còn bà Lena Pripp-Kovac, Giám đốc Phát triển bền vững Tập đoàn Inter IKEA thì cho rằng, các nguyên liệu có thể tái tạo và tái chế là những điều kiện tiên quyết cho một xã hội tuần hoàn. Trong thế giới, với nguồn tài nguyên hạn chế, chúng tôi muốn rời bỏ mô hình một chiều “khai thác, sản xuất, bỏ đi” sang một hệ thống tuần hoàn nơi không có gì bị vứt đi và các sản phẩm cũ trở thành các nguồn nguyên liệu mới. Tham vọng của chúng tôi là truyền  cảm hứng và tạo điều kiện cho khách hàng có cuộc sống tốt đẹp hơn mỗi ngày, trong phạm vi giới hạn của hành tinh này, vì thế những nguyên liệu mà chúng tôi sử dụng là chìa khóa để đạt được tham vọng đó. Hiện nay, 60% các nguyên liệu chúng tôi sử dụng có thể tái tạo được và 10% được tái chế. Mục tiêu của chúng tôi là đến năm 2030 chúng tôi sử dụng 100% nguyên liệu có thể tái tạo và tái chế. Năm 2019, IKEA sử dụng 21 triệu m3 gỗ quy tròn trong đó có cả các nguyên vật liệu tái chế.

Chia sẻ tại sự kiện PGS. TS.KTS Lê Quân, Hiệu trưởng trường Đại học Kiến Trúc Hà Nội cho biết, “Là cơ sở đào tạo các kiến trúc sư và các nhà quản lý xây dựng tương lai, chúng tôi đặc biệt quan tâm đến các nội dung liên quan đến phát triển bền vững, bảo vệ môi trường trong chương trình đào tạo. Chương trình hôm nay, ngoài việc cung cấp kiến thức cho sinh viên về sử dụng bền vững và hợp pháp trong thiết kế, còn giới thiệu các giải pháp xây dựng một cách thông minh hơn, tối ưu hoá nguyên vật liệu, và vận dụng sáng tạo thiết kế kết hợp với công nghệ và kĩ thuật số”. Để đáp ứng nhu cầu sử dụng vật liệu gỗ ngày một tăng bà Tô Kim Liên, Giám đốc Trung tâm Giáo dục và Phát triển (CED) cho rằng chúng ta phải trồng nhiều rừng hơn để đáp ứng và tận dụng mọi nơi để trồng cây. Những yếu tố cần lưu ý khi sử dụng vật liệu gỗ, để đảm bảo việc sử dụng gỗ không ảnh hưởng đến môi trường và sinh thái, gỗ sử dụng phải được khai thác từ rừng một cách hợp pháp và từ các khu rừng được quản lý bền vững. 

Quang Hiếu (Gỗ Việt số 130, tháng 1/2021)